(польськомовна стаття «Трускавець – співпраця з Польщею» авторства Володимира Ключака з газети «Кур`єр Ґаліцийскі»)
ale miasteczko Truskawiec w Galicji Wschodniej bylo slynnym kurortem jeszcze za czasów Austro-Wegier i II Rzeczypospolitej. Za Sowietów wiele pieknych zabytków architektonicznych zostaly zniszczone, a miasto zostalo wcisniete w ramy szarego sowieckiego miasta – «wsiesojuznej zdrawnicy».
Po odzyskaniu niepodleglosci przez Ukraine Truskawiec wpadl w okres kryzysu, który przejawial sie w latach 90. ubieglego stulecia. I tylko z poczatkiem nowego tysiaclecia miasto to zaczelo na nowo kwitnac, rozwijac sie, wzorcowac europejskie kurorty, nie tracac przy tym swego uroczego szczególnego oblicza.
Slynny z tolerancji do róznych kultur, narodowosci i religii, Truskawiec w trójmiescie Drohobycz – Boryslaw – Truskawiec stal sie niejako centrum swobody duchu, w tym duchu polskiego. Boryslaw, niestety, nie zwazajac na potezny polski duch, ma teraz inne problemy – z kilku swiatyn rzymsko-katolickich wladza miejscowa nie oddala ludnosci polskiej zadnej. Tak, kosciól na Mraznicy zostal oddany rosyjskiej prawoslawnej cerkwi, a kosciól pw. sw. Barbary w samym centrum Boryslawia nalezy grecko-katolickiej parafii sw. Anny. Dowojenne bialo-czerwone flagi na scianie swiatyni zostaly zamazane, a polacy musza zabiegac o budowe nowej swiatyni, w ktorej wybuchl pozar 14.05.2005 r. I chociaz po splonieciu kaplicy Matki Bozej Nieustajacej Pomocy miejscowi katolicy obrzadku lacinskiego nie opuscili rak, wybudowali nowy kosciól, lecz problemy materialne, zwiazane z zakonczeniem budowy, z którymi borykaja sie boryslawianie, nie pozwalaja mi wyznac Boryslaw centrum polonijnym regionu.
W Drohobyczu zas inna sytuacja – niby i koscól farny istnieje, i pomnik naszemu polskiemu papiezowi Janu Pawlu II zostal postawiony, i najwieksza liczba osób polskiego pochodzenia i z Karta Polaka w regionie, lecz przy tym wszystkim – podzial wewnetrzny w srodowisku polskim, co nie jest rzadkoscia na Ukrainie, kilka konkurujacych, a nie wspólpracujacych towarzystw. A poza tym chodza pogloski, ze karty Polaka w Drohobyczu otrzymuja tez i osoby, u których krwi polskiej nie znajdziesz, szukajac nawet do siódmego kolana. Niezwazajac na wielka diaspore z Drohobycza w Polsce i na swiecie, miejscowa wladza Drohobycza czyni poprostu glupstwa, zamykajac swymi wypowiedziami i czynami brame przyjazni i wspólpracy z Polska. Tak, mer Drohobycza Mykola Huk deklarujacy sie skrajnim nacjonalista (jest przedstawicielem KUN) nie tak dawno skasowal (zawiesil) swoja wizyte do Legnicy, bo tam jedna z ulic nazwano imieniem ofiar UPA. A pomoc z tego miasta i innych miast Polski w czas epidemii w Drohobyczu przyjal.
Jedno, co wyróznia Drohobycz – pozytywna wspólpraca naukowców drohobyckich i polskich, szczególnie w dziedzinie badan historycznych. Istnieje taka mysl, ze Drohobycz stanie sie centrum swobody duchu polskiego w regionie tylko po wyborach samorzadowych, kiedy do wladzy w miescie moga przyjsc osoby, nastawione do Polski nie wrogo jak teraz, a chociaz by pozytywnie.
Natomiast kilka razy mniejszy od Drohobycza Truskawiec (liczy zaledwie 20 tysiecy mieszkanców) jeszcze z lat 90. ubieglego stulecia po przybyciu tutaj ojców-redemptorystów z prowincji warszawskiej stal sie nie tylko centrum polskiego duchu, a i polsko-ukrainskiej przyjazni, dobrej wzajemnej wspólpracy. Truskawiec stal sie miejscem zamieszkania ojców z CSSR, duchowych synów sw. Alfonsa de Liguori – stad oni dojezdzali na Msze swieta do Boryslawia (teraz Truskawiec i Boryslaw stanowia jedna parafie), do 2003 roku i do Drohobycza, i do wiosek Slonsko i Woloszcza w powiecie drohobyckim. Truskawiecka swiatynia, odzyskana staraniami aktywnych naszych polaków truskawieckich, chociaz i byla w stanie wprost fatalnym, wszelako pod kierownictwem p. Stanislawa Czapli, koscielnego, inzyniera i architekty, zostala odnowiona i jest teraz jedna z najpiekniejszych swiatyn polskich w calej naszej Archidiecezji Lwowskiej. Na potezna skale postawione sa w Truskawcu i katechezy dla dzieci i doroslych, i spoleczno-kulturalna dzialalnosc jedynego i zgodzonego polskiego towarzystwa imiena Rajmunda Jarosza, wlasciciela Truskawca w Polsce przedwojennej.
Nie mozna ominac tez tego faktu, ze miejscowa wladza truskawiecka wspólpracuje z wieloma polskimi miastami nie deklaratywnie czy formalnie, a realnie. W Truskawcu zostal odnowiony i otwarty w lipcu 2008 roku pomnik naszego wieszcza Adama Mickiewicza w kurortnym parku za udzialu Konsula Generalnego RP we Lwowie i polskich mecenasów, duchowienstwa rzymsko-katolickiego i wladzy miasta. W Truskawcu jest otwarta niemal zawsze jakas wystawa mistrzów polskich – to w muzeum Mychajla Bilasa, to w muzeum historii miasta Truskawca. Ostatania z takich wystaw otwarto 20 pazdiernika b.r. – jest to wystawa ze zbiorów twórczosci Jana Siuty. Odbywaja sie tez wieczory poezji polskiej, inne spotkania z polska kultura. Niemal w kazdym spotkaniu kregów polsko-ukrainskich artystów uczestniczy mer naszego miasta Truskawca Lew Hrycak. Miastami-przyjacielami Truskawca w Polsce sa Limanowa, Jaslo, Przemysl, Sanok, Dzialdowo, Annopol, wspólpraca jest bardzo dynamiczna i korzystna dla obu stron. Wszystko to wskazuje na to, ze na terazniejszy moment w naszym regionie duch polski ma najwiecej mozliwosci do rozwoju wlasnie w Truskawcu, a nie w Drohobyczu czy Boryslawiu. I chociaz i w Truskawcu sytuacja nie jest idealna, lecz natarczywe dobijanie sie swych praw, rutynna ciezka praca na rzecz Polonii daja swoje skutki. Kto chce pielegnowac i rozwijac polskosc na tych ziemiach – pracuje, kto nie chce nic oprócz wlasnej wygody – krzyczy i wini kogos. W Truskawcu, na szczescie, miejscowa polonia dziala niemal wzorcowo. A u Ciebie, drogi czytelniku?
Wlodzimierz Kluczak,
«Kurier galicyjski» za 30/XI – 14/XII 2009 r.
