To nasza historia

Wieczne odpoczywanie racz im dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj im świeci. Niech odpoczywają w pokoju. Amen.

Nekropol w Drohobyczu przy ulicy Truskawieckiej jest rówieśnikiem Bajkowego cmentarza w Kijowie i tylko trochę młodszy od Cmentarza Łyczakowskiego. Niezważając na to, że są pochowani tutaj wybitni ludzie, niestety nie jest on obiektem należycie docenionym przez władze miasta. Opiekuje się cmentarzem miejscowa wspólnota polska – to właśnie jej ma on zawdzięczać swojej wytrwałości. Nie może dziwić jakaś dziwna obojętność do jego losu nie tylko władz samorządowych, ale i miejskiej społeczności ukraińskiej i rosyjskiej. Przecież duża ilość nagrobków są z napisami w tych dwóch językach, pogrzebane są tu znani patrioci ruchu ukraińskiego, przedstawiciele mniejszości rosyjskiej, która tu licznie wyrosła po r. 1939.

Wysokie drzewa kołyszą się jednakowo jak nad poniszczonymi i zaniedbanymi mogiłami, sklepami, tak i nad odrestaurowanymi i zadbanymi. Wielki krzyż w końcu bocznej alei stoi nad kamieniem z napisem:

Walka o wolność gdy się raz zaczyna

Z ojca krwią spada dziedzictwem na syna

Sto razy wrogów zachwiana potęgą

Skończy zwycięstwem…

Znane po dziś nazwiska na Ziemi Drohobyckiej przypominają potomkom ich los – wszyscy zostaniemy pogrzebani w ziemi. Albowiem prochiem jesteśmy i do prochu wrócimy. Ilniccy, Grechowie, Urbanowicze, Hrynczyszyny, Jarosze, Bajracy, Makowie leża tu obok Arvayów, Harlenderów, Mruczków, Kamińskich. Bluszcz wspina się i zieleni, lecz nie może on zagłuszyć swoją bujnością uroczystego pokoju i szlacheckiej godności pomników o byłych czasach.

Żegnając się, odmawiając Ojcze nasz i Zdrowaś, każdy, kto trafi na teren tego zabytku w Drohobyczu, nie odczuwa tętna życia za murami cmentarza na Truskawieckiej. Bo tu trafia do całkiem innego świata, który był i który nigdy nie wróci. Spoczywający tu też kiedyś miłowali, popadali w rozpacz czy szaleństwo, cieszyli się czy rozwiązywali problemy. Wychodząc za bramę przypominam inne słowa – z cmentarza w mojej małej rodzimej wiosce Jamielnica:

Колись ми жили, як ви живете,

Тепер ми тими, ким ви будете…

(Żyliśmy kiedyś, jak wy żyjecie,

Teraz jesteśmy, kim wy będziecie…)

Włodzimierz Kluczak